پرسشنامه شاخص های تدریس اثربخش از دیدگاه اعضای هیئت علمی

این پرسشنامه استاندارد از نوع فایل ورد و به همراه تمامی اطلاعات مربوط به نمره گذاری، تفسیر، و … در قالب جداول زیبا و آماده تکثیر ارائه گردیده است. پس از پرداخت موفق می توانید به صورت آنلاین اقدام به دانلود فایل مربوطه بپردازید.

هدف: ارزیابی شاخص های تدریس اثربخش از دیدگاه اعضای هیئت علمی (روش تدریس، ویژگی های فردی، دانش پژوهی، توانایی ارتباط)

تعداد سوال: 48

تعداد بعد: 4

شیوه نمره گذاری: دارد

روایی و پایایی: دارد

منبع: دارد

نوع فایل: Word 2007

همین الان دانلود کنید

قیمت: فقط 4500 تومان

خرید فایل

پرسشنامه شاخص های تدریس اثربخش از دیدگاه اعضای هیئت علمی

رشد کمی نظام آموزش عالی در سال های اخیر زمینه ساز کم توجهی به مساله کیفیت و ارزیابی اثربخشی در دانشگاه ها شده است، به نحوی که فراگیر شدن و گسترش نظام آموزش عالی حساسیت ذینفعان را نسبت به کیفیت آن دوچندان کرده است (Ghanbari, Soltanzade; 2017). دانشگاه ها از طریق راهبردهای ارزیابی قادر به تامین رضایت دانشجویان و کنشگران در سطح جامعه و دیگر نهادهای ذینفع می باشند. بی تردید ارزشیابی اثربخشی تدریس اساتید از موثرترین راه ها برای تضمین کیفیت و شرط اساسی روند ارتقای کیفیت مستمر در نظام آموزشی است (Bowen, 2013). عبارت تدریس اثربخش در آموزش عالی یک مفهوم بحث برانگیز و دارای تعاریف متعددی است (Carnell, 2017). تدریس اثربخش، در یک تعریف گسترده­، به معنای تدریسی گرایشمند و هدفمند بوده و بر دانشجویان و یادگیری آنها متمرکز است (Devlin , 2010).

در ورای این تعریف، یک فرضیه اساسی وجود دارد که شامل دو جزء کاملا پذیرفته شده در خصوص تدریس دانشگاهی است: اول اینکه تدریس نیاز به مجموعه­ای از مهارت­ها و اصول مشخص دارد که توسط تحقیقات صورت گرفته شناسایی شده­اند (Liaghatdar & et al. 2013, Shabani, 2003). دوم اینکه تدریس دانشگاهی اثربخش تمامی الزامات متن و بستری را که در آن قرار می­گیرد، برطرف می­کند Wiers-Jenssen, Stensaker, Grogaard, 2016)). تدریس اثربخش آموزش عالی با ارتقای فرصت های یادگیری اثربخش برای دانشجویان تعریف می­شود (and et al, 2018 Gruber). از مهمترین عوامل آموزشی در دانشگاه­ها، اعضای هیأت علمی و به تعبیری کادر آموزشی هستند. اهمیت و نقش نیروی انسانی کارآمد و متخصص در امر آموزش بر کسی پوشیده نیست، چون تربیت نیروی انسانی ماهر مورد نیاز جامعه بدست آنها سپرده می­شود. به همین دلیل توجه به کم و کیف اعضای هیأت علمی و شناسایی مسائل مربوط به آنان دارای اهمیت ویژه­ای است. روش تدریس یکی از مسائل مهم مربوط به اعضای هیأت علمی است، چون به وسیله آنان انتخاب و بکار گرفته می­شود، بنابراین آنان علاوه بر داشتن خصوصیاتی نظیر شخصیت برجسته، علاقه و ایمان به کار، باید از روشهای اثربخشی آن آگاه باشند. از طرفی تأمین اعضای هیات علمی در آموزش عالی به اجرای برنامه­های آموزشی وسیع نیاز دارد و همواره دانشگاه ها بخشی از احتیاجات سالانه خود را از طریق مدرسان مدعو برآورده می کنند. این ویژگی­ها بر مشکلات و دشواری­های کیفی برنامه­های آموزشی دانشگاه­ها می­افزاید.

   امروزه در تمام دانشگاه­های جهان به کیفیت تدریس و یادگیری توجه زیادی می­شود (Devlin, 2007). همچنین تضمین تدریس اثربخش و نشان دادن آن اثر بخشی نیز در دانشگاه­ها اهمیت زیادی دارد(Devlin, & Samarawickrema, 2010). گرچه اصطلاح تدریس در متون علوم تربیتی مفهومی آشنا به نظر می­رسد، ولی بیشتر مدرسان و مجریان برنامه­های درسی بندرت با معنی و ماهیت درست آن آشنایی دارند. برداشت­های مختلف مدرسان از مفهوم تدریس می­تواند در نگرش آنان نسبت به یادگیرندگان و نحوه کار کردن با آنها تاثیر مثبت یا منفی بر جای گذارد(Shabani, 2011).

اثربخشی کلی تدریس هر مدرس دانشگاه، در پرتو تقابل میان معیارهای کلی شامل طراحی تدریس، اجرای آموزش، مدیریت کلاس درس، روابط انسانی، ارزشیابی و ویژگی­های شخصیتی مطلوب، سنجیده و تعیین می­شود (Bowen, 2013).

  پدیدۀ تدریس و مؤلفه­های اثربخشی آن از جمله موضوعاتی است که از گذشته تا به امروز جزو دغدغه­های اساسی پژوهشگران و نظریه پردازان تعلیم و تربیت در سرتاسر جهان بوده است. مطالعۀ تدریس در دو سطح آموزش عمومی و آموزش عالی تأمل برانگیز است. « تدریس اثربخش در آموزش عالی به طور گسترده­ای معطوف به دانشجویان و یادگیری آن­هاست. برای رسیدن به این هدف به دو اصل اساسی توجه شده است. اول اینکه تدریس نیازمند یک مجموعه از مهارت­ها و رویه­های خاص است که توسط پژوهش­هایی شناسایی شده­اند و دوم آن که تدریس باید بتواند به نیازهای بافت و زمینۀ خاص توجه داشته باشد» (Devlin, & Samarawickrema, 2010).

   تدریس اثربخش در آموزش عالی یک مفهوم بحث برانگیز است (SkelTon, 2004) که دارای تعاریف متعددی نیز می­باشد. تا کنون با بهره­گیری از انواع دیدگاه­ها، اقدامات فراوانی برای تشخیص ویژگیها و خصوصیات تدریس اثربخش صورت گرفته است که م شامل اقدامات کمی و هم کیفی بوده است. برای مثال از نقطه نظرات انضباطی (Mc millan, 2007) گرفته تا دیدگاه­ها و نقطه نظرات خود دانشجویان (Vulcano, 2007)، اما متاسفانه همچنان هیچ تعریف آکادمیک مشخص و پذیرفته­ شده­ای در خصوص تدریس دانشگاهی اثربخش ارائه نشده است (2000، Johnson  Paulsen, 2002؛ Trigwell, 2001)

   تدریس اثربخش، در یک تعریف گسترده­تر، به معنای تدریسی است که گرایشمند و هدفمند بوده و بر دانش آموزان و یادگیری آنها متمرکز است. در ورای این فرضیه اساسی، دو جزء کاملا پذیرفته شده در خصوص تدریس دانشگاهی اثربخش به چشم می­خورد: اول اینکه این تدریس نیاز به مجموعه­ای از مهارت­ها و اصول مشخص دارد که توسط تحقیقات صورت گرفته شناسایی شده­اند (Penny, 2003) و دوم اینکه تدریس دانشگاهی اثربخش تمامی الزامات متن و بستری را که در آن قرار می­گیرد، برطرف می­کند (Devlin, 2007). در ادبیات نظری موجود در خصوص تعداد ابعاد مهارت­ها و اصول تدریس شایسته مقاطع آموزش عالی تنوع زیادی به چشم می­خورد (Devlin, 2007). سه اندیشمند به نام­های سیمهی، باراک و هاتیوا (, 2001 (Hativa, Barak, Simhi  چهار بعد این نوع تدریس را پیشنهاد می­دهند: علاقه، شفافیت، سازماندهی و جو مثبت کلاس درس. البته لازم به ذکر است که پیچیدگی مهارت­ها و اصول مورد نیاز برای هر کدام از سطوح تدریس دانشگاهی تنها با این چهار بعد پیشنهادی کاملا پوشش داده نمی­شود. به علاوه، تفاوت میان شفافیت و سازماندهی به راحتی قابل تشخیص نیست و به نظر می­رسد که بین چهارمین بعد یعنی جو مثبت کلاس درس و سایر ابعاد پیشنهادی هم پوشانی دیده می­شود (Devlin, 2007).

معلمان برتر آنهایی هستند که می­دانند چطور دانش آموزان خود را برانگیزند، چطور مفاهیم را به  آنها انتقال دهند و چطور برای غلبه بر مشکلات یادگیری به آنها یاری دهند. اگر چه مباحث گفته شده منطقی و معمول است اما بنظر می­رسد اظهارات این اندیشمند به طور کامل گستره مهارت­ها و اصول مورد نیاز برای تدریس اثربخش در دانشگاه را در بر نمی­گیرد (Devlin, 2007). با این حال، دلوین عوامل ضروری و حیاتی دانش انضباطی را نیز در اظهارات خود اضافه می­کند، البته این دانش جزء مهارت یا اصول تدریس شایسته نیست اما تصدیق و  شایستگی را هر چند به مقدار کم به عنوان پایه و اساسی برای مهارت­ها و اصول اثربخش بیان می­کند.

برخی خصوصیات بر عملکرد معلم متمرکز هستند در حالیکه بقیه بر نیازهای یادگیری دانش­آموزان و خروجی آنها تأکید بیشتری دارند و در نهایت، این نتیجه­گیری حاصل شد قطعا هیچ دیدگاه روشن و مداومی در خصوص آنچه کیفیت را، در سطح دانشگاهی، در تدریس و یادگیری معین می‌سازد، وجود ندارد (Kember, Ma and Macnaugh, 2006).

    با عنایت به این که عقاید و انتظارات دانشجویان و ارائه بازخورد به ایشان می تواند به عنوان یک ابزار قابل قبول در جهت ارزیابی کیفیت مراکز آموزشی در نظر گرفته شود (& et al, 2018; Gruber)، اهمیت ارزیابی اثربخشی فعالیت های یاددهی و یادگیری استادان از دیدگاه دانشجویان روشن می شود. در زﻣﻴﻨﻪ ویژگی های تدریس اﺛﺮﺑﺨﺶ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻣﺘﻌﺪدی ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳـﺖ ﻛـﻪ ­­ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎﻳﻲ ﭼـﻮن ﺗﻤﺎس ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑـﺎ داﻧﺸﺠﻮ، ارﺗﺒﺎط ﺗﺸﻮﻳﻖﻛﻨﻨﺪه، ﺳﺎزﻣﺎن‌دﻫﻲ ﺧـﻮب ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎ، اﺣﺘﺮام ﺑﻪ داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن، وﻳﮋﮔﻲﻫﺎی ﺷﺨﺼﻲ و ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ ﻓﺮدی از ﺟﻤﻠﻪ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎی ﻣﻬﻢ در اﺛﺮﺑﺨﺸﻲ ﺗﺪرﻳﺲ ﻳﻚ اﺳﺘﺎد ﺧـﻮب ﺑﻴﺎن ﺷﺪه اﺳﺖ (Maroofi and et al, 2014). ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت Asgari and Madjub Madatb (2013) ﺣـﺎﻛﻲ از آن اﺳـﺖ ﻛـﻪ از دﻳـﺪ داﻧﺸـﺠﻮﻳﺎن ﻣﻬﻢﺗـﺮﻳﻦ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎی ﺗﺪرﻳﺲ اﺛﺮﺑﺨﺶ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻓـﺮدی و داﻧـﺶ ﭘﮋوﻫـﻲ استادان اﺳﺖ و ﺑﻴﻦ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎی ﻓﺮدی داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن

ﺑﺎ دﻳﺪﮔﺎه آﻧﺎن درﺑـﺎره ﻣﺆﻟﻔﻪ­ﻫﺎی ﺗﺪرﻳﺲ اﺛﺮﺑﺨﺶ ارﺗﺒﺎط ﻣﻌﻨﺎداری وﺟﻮد ﻧﺪارد. Delello, McWhorter, Marmion (2018) با پژوهشی تحت عنوان درک بهره وری اعضای هیات علمی در آموزش عالی دریافتند اعضای هیات علمی تمام وقت در طول هفته وقت بسیار بیشتری را نسبت به مدرسان مدعو برای دانشجویان صرف می کنند و به فعالیت های تدریس و یادگیری اهمیت بیشتری می دهند (Delello, McWhorter, Marmion, 2018).

Basque Country, Sikorski and Savil, . (2018)گزارش کردند که دانشجویان نسبت به اثربخشی تدریس اعضای هیات علمی در مولفه های حفظ شخصیت دانشجو، تشویق و دانش­پژوهی دیدگاه مثبتی دارند و بین دانشجویان با رشته های مختلف تحصیلی تفاوت معنی داری وجود نداشته است IN Digby at al, 2006)). در مطالعه (2018) Mazloomi and et al نشان داده شد که از دید دانشجویان علوم پزشکی، توانایی برقراری ارتباط، داشتن تجربه تدریس، انتقادپذیری، خلاقیت، ارائه مطلب، نظم منطقی و تدریس به زبان ساده از مهمترین ویژگی­های یک استاد خوب است. Skelton در پژوهشی با عنوان« بررسی عوامل مرتبط با تدریس» در دانشگاهی در آمریکا انجام داد که3500 دانشجو را به عنوان نمونه انتخاب و نظرات 126 عضو هیأت علمی را در این رابطه جمع آوری نمود. نتایج آنها نشان داد بین ادراک دانشجویان و اعضای هیات علمی رشته های مختلف در مواردی مانند 1- مواد آموزشی واضح 2- میزان و کیفیت پاسخگویی استاد به پرسش های دانشجویان 3- برخورد مؤدبانه استاد با دانشجو 4- داشتن رفتار حرفه­ای- داشتن تسلط بر موضوع درس 6- داشتن انتظارات بالا؛ تفاوت وجود دارد. آنها همچنین دریافتند که بین رشته های مختلف تحصیلی، جنسیت دانشجویان با دیدگاه شان درباره اثربخشی تدریس تفاوت وجود دارد (Skelton, 2004). در مطالعه­ای دیگر در دانشگاه علوم پزشکی سمنان،  (Maarofi  and et a, 2014) نشان دادند تسلط استاد به مطالب درس و خوش اخلاقی، اعتماد به نفس، قدرت بیان، تلاش در تفهیم مطالب، شخصیت، جدید بودن مطالب در ارزشیابی اساتید از جمله مهم­ترین عوامل تاثیرگذار بر اثربخشی تدریس بوده است. اثربخشی کار یک مدرس در مقیاس وسیعی به صلاحیت فنی یا تبحر در موضوع تدریس، مهارت شغلی و صلاحیت فردی او بستگی دارد. اثربخشی کلی تدریس هر مدرس دانشگاه، در پرتو تقابل میان معیارهای کلی شامل طراحی تدریس، اجرای آموزش، مدیریت کلاس درس، روابط انسانی، ارزشیابی و ویژگی­های شخصیتی مطلوب، سنجیده و تعیین می­شود. Bagheri (2008) در پژوهش خود نشان داد که بین معلمان جذب شده از نهضت سواد آموزی و مراکز تربیت معلم و آموزش عالی در ایجاد جو عاطفی مثبت در کلاس تفاوت معناداری وجود ندارد ولی معلمان معلمان جذب شده از مراکز تربیت معلم و آموزش عالی آشنایی بیشتری با روش­ها و مهارت­های تدریس داشتند.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.