پرسشنامه مدیریت کلاس درس

این پرسشنامه استاندارد از نوع فایل ورد و به همراه تمامی اطلاعات مربوط به نمره گذاری، تفسیر، روایی و پایایی و … در قالب جداول زیبا و آماده تکثیر ارائه گردیده است. پس از پرداخت موفق می توانید به صورت آنلاین اقدام به دانلود فایل مربوطه بپردازید.

هدف: ارزیابی عوامل موثر بر توسعه صلاحیت های حرفه ای آموزشگران (نیازسنجی و طراحی برنامه درسی، مدیریت کلاس درس، ارزشیابی، فناوری تدریس، ویژگی های حرفه ای آموزشگران)

تعداد سوال: 42

تعداد بعد: 5

شیوه نمره گذاری: دارد

تفسیر نتایج: دارد

روایی و پایایی: دارد

منبع: دارد

نوع فایل: Word 2007

همین الان دانلود کنید

قیمت: فقط 4500 تومان

خرید فایل نهایی کردن خرید مورد به سبد خرید اضافه شد

برنامهریزی آموزشی مدارس فنی و حرفهای )هنرستان( جهت تربیت تکنسین صنای
مستلزم توجه به صلاحیتهای حرفه ای مربیان و استادکاران است. ارتقا و بازسازی مداوم
صلاحیتهای فنی و حرفهای معلمان ضروری است زیرا معلمان علاوهبر رشته تخصصی باید
دانش و مهارت خود در تکنولوژیهای نوین را به روز نموده تا بتوانند آنها رادرتدری به کار
گیرند )مورنو 1 .)2662،
صلاحیتهای 2 معلمی، مجموعه شناخت،گرایش و مهارتهایی است که معلم با کسب آنها
می تواند به پرورش جسمی، عقلی، عاطفی، اجتماعی و معنوی فراگیران اقدام نماید )ملکی،
1122 (. در تحقق اهداف تربیتی، نقش معلم و توانایی او در یاددهی به فراگیران حیاتی است
)دارلینگ هاموند 1 2660 (. مربی ، 1 ، ضمن احراز شرایط مربیگری باید توانایی انتقال دانش فنی
به کارآموزان، استفاده از تجهیزات کارگاه آموزشی، فناوری روز و ارزشیابی طی دوره و پایان آن
) را مطابق استانداردهای مهارتی و آموزشی، دارا باشد )سازمان آموش فنی و حرفهای، 1131 .
آموزش تنها آماده سازی دانش آموز برای کار نیست )جاناتان 5 01 ( به علاوه :1126،
52 (. تربیت جام فنی و حرفه ای : پرورش انسان تکبعدی نیز مطلوب نیست )ملکی، 1122
مستلزم مربیان و استاد کاران باصلاحیت است زیرا آنان در کیفیت آموزش )کارنوی 0 )1333،
.)116 : نقش محوری داشته و عامل اساسی ایجاد موفقیت هستند )شعبانی، 126
مربیان و استادکاران علاوهبر صلاحیتهای ویژه مندرج در آییننامه ها، شر واایو و
عهدنامه اخلاقی )اهور و خلج، 1123 ( باید دارای صلاحیت معلمی باشندکه در مناب مختلو
بهصور گوناگون، از جمله موارد ذیل در خصوص آنها بحث شده است:
الف صلاحیت های تخصصی: تسلط بر مهارت های آموزشی و تدری ، تسلط بر محتوا و ارائ –
آن، تعیین تکلیو، پرسش و پاسخ و روش های تدری را شامل می شود . معلم باید به
دانش آموزان فرصت دهد تا دانش خود را در موقعیت های مسأله محور بسازد )دیویی 2 .)1362 ،
ب صلاحیتهای حرفهای: بهبود آموزش بهوسیل فناوری اطلاعات و ارتباطات، نیازمند فهم و –
.) درک روشن از نقش معلم درآموزش است )کرجی بان و علی اکبری، 1136
1. Moreno
2. Competency
3. Darling-Hammond
4. Trainer
5. Janatan . R
6. Carnoy. M
7. Dewey. J
دوفصلنامه مطالعات برنامه ریزی آموزشی / دوره چهارم/ شماره 8 / پاییز و زمستان 4936
46
ج صلاحیت های ارتباطی  طلاعاتی: کاهش چالش کاربست فناوری اطلاعات و ارتباطات در –
.) تدری به مهارت ارتباطی  اطلاعاتی معلم وابسته است )هوکینگ برگ، 2660
د صلاحیت های اخلاقی )اخلاق حرفه ای(: تدری در شرایط سخت و انجام درست کار –
مستلزم شایستگی حرفه ای است )آزاد و اسماعیلی، 1122 : کالهان 1 .)2661 ،
ملکی ) 1126 ( صلاحیت های معلمی را به سه دسته تقسیم بندی نموده است:
الف صلاحیت های شناختی: مجموعه آگاهی و مهارت ذهنی چون؛ شناخت استعداد و علائق –
یادگیرنده که معلم را در شناخت، تحلیل و بررسی مسائل مرتبط به تربیت توانا می سازد.
ب صلاحیت های عاطفی: مجموعه علایقی چون؛ علاقه به دانش آموزان، اعتقاد به نوآوری در –
معلم را شامل می شود.
ج صلاحیت های مهارتی: مهارت و توانایی معلمان در فرآیند یاددهی یادگیری که شامل – –
مهارت در طر درس و توانایی استفاده از روش های یاددهی یادگیری است. –
صاحبنظران به برخی صلاحیتهای دیگر معلمان نیز اشاره نموده اند ازجمله:
 بایور ) 2662 ( معتقد است مربی فنی و حرفهای باید دارای اطلاعات عمیق نسبت به تخصص
و بازار کار و فرایند کار باشد و ضمن مهارت در ترکیب اطلاعات نظری و عملی، توانایی داشته
باشد که دانش و مهارت خود را بهطور مؤثر به هنرجویان منتقل نماید.
 دتریج ) 2612 ( بر دانش و مهارت مربیان فنی و حرفهای تأکید دارد.
 رانر ) 2612 ( بر مدرک دانشگاهی، عملکرد جمعی و علم مربی فنی و حرفه ای تأکید دارد.
وتزل 2 1332 ( معلم کارآمد درتعامل با دانش آموز، نقش تسهیلکننده را ایفا می نمایند. (
سپهداری ) 1125 ( علائق و انگیزه، ارتباط با دانش آموز و تسلط در تدری را مهم می داند.
ملایینژاد و ذکاوتی ) 1122 ( معلمان باید برای آینده آماده باشند تا در گستره جهانی و
زندگی در حکم یک عضو فعال جامعه به ایفای نقش بپردازند.
هانتلی – 1 2662 (، به دانش حرفه ای، عمل حرفه ای و تعهد حرفه ای اشاره دارد. (
مربیان و استادکاران به استناد سازمان آموزش فنی و حرفه ای ایران ، به کمک مربی،
مربی، سرمربی، مربی ارشد و استاد مربی، طبقهبندی شدهاند )سازمان آموزش فنی و حرفه ای،
.)1131
1. Callahan .D
2.Wetzel . D
3. Huntly.H
تبیین چارچوب صلاحیتهای حرفه ای مربیان و استادکاران آموزش فنی و حرفه ای
44
11 ( معتقدند میتوان سطو صلاحیت مربیان و استادکاران را در ؛ گردزو ژائو ) 2660
چهار سطح: 1 مربی با کفایت 2)واجد شرایط(، مربی متب ح ر 1، مربی کارشناس 1 و استاد
مربی 5 طبقهبندی کرد. سطو پایین تر، اساس سطو بالاتر هستند بنابراین برای معلمان فنی و
حرفهای این امکان وجودداردکه برحسب علاقه و تلاش خود، با توجه به نیاز مراکز حرفهآموزی،
– )116 111 : به سطو بالاتر ارتقا یابند. بنابر پیشنهاد گردزوژائو ) 2660
صلاحیتهای مربیان، برای استاد کاران ضروری است )یونووک یونسکو، 2662 (. آنان –
باید دارای ویژگیهایی فردی، حرفهای، اخلاقی و کیفیت تدری باشند )استولت، 2660 ( و
علاوهبر صلاحیتهای معلمی، نسبت به دنیای واقعی کار، دانش دست اول داشته باشند. از نظر
لوگلو ) 1331 ( مربی یا استادکار، دارای تخصص بالا در حرفه و صلاحیت تربیتی، اجرایی واداری
.) است که علاوهبر مهارت، به پرورش فکری دانش آموزان نیز میپردازد )آقازاده، 1120
برخی دیگر از صلاحیتهای مربیان و استادکاران عبارتند از:
الف صلاحیت های حوزه دانش : شامل محتوای دانش، نگهداری، رشد و انتقال آن میباشد. لذا –
برای مربیان و استادکاران، داشتن دانش و مهارت کافی در رابطه با رشته خود، ضروری است
)آیشک 0 .)2662،
ب صلاحیت های حوزه مهارت : این حوزه شامل مهارتهای صنعتی، مربیگری، تسهیل گری، –
هم چنین مهارت های فکری، ادراک، احساس و قوه تخیل می باشدکه از عوامل نوآوری –
میباشند )گالان و دیگران 2 2661 (. دربرخی کشورها ازجمله آلمان که دارای عناصر آموزشی ،
زیادی هستند؛ حوزة مهارت بهتر قابل درک است )دیبوسکی 2 .)2665،
ج صلاحیت های حوزه اخلاق و تخصص: ارزش های این حوزه در تمام آداب و رفتار انسان –
ضروری است. علاوهبر این، بعد اخلاق حتی می تواند به تخصص نیز منجر گردد. به عبارتی
نیروی کار با اخلاق، خود را مؤاو و متعهد به افزایش تخصص نیز می داند. چرا که
پاسخگویی از عناصر اصلی تخصص نیز هست )مؤسسه مدیریت عمومی کشور مالزی، 1331 ، به
نقل از جیلانی، 2616 (. ضمن اینکه اخلاق، صرفا ه به برخورد و معاشرت نی ک و محدود
1. Level
2. Qualified Trainer
3. TVET-Specialist
4. Bachelor
5. Master
6. Izlin Zuriani Ishak
7. Galanes. G.J
8. Dybowski . G
دوفصلنامه مطالعات برنامه ریزی آموزشی / دوره چهارم/ شماره 8 / پاییز و زمستان 4936
46
نمیشود؛ چنانچه حتی سلامت محیط کار و نگرش مثبت گروه نیز از اخلاق تأثیر می پذیرد
)مهدصالح 1 .)2660 ،
د صلاحیت های حوزه اجتماعی: این بعد از صلاحیت ها، عمدتاه پاسخگویی در مقابل جامعه و –
روابط حسنه بین دانش آموزان، کارکنان آموزشی، همکاران و جامعه را شامل می گردد. این بعد
از صلاحیت ها باعث میشود مربیان و استادکاران عملکرد خودرا در مقابل جامعه تشریح کنند
)نوردین 2 1325 ( و در رابطه با هرگونه انحرافی در مقابل مردم پاسخگو باشند. بنابراین ،
صداقت، درستکاری،کاهش هزینه، بالابردن بهره وری، نظم، انضباط و پایداری، ازجمله
ویژگی هایی هستند که به این بعد از صلاحیت ها مربوط می شود ) عبدالرحمن و
اینتان 1 2665 ( و باید مورد ارزیابی قرار گیرد. ،
ه صلاحیت های حوزه کارآفرینی: اخیراه داشتن دانش و مهارتهای مربوط به کارآفرینی، –
مدیریت و تصمیم گیری برای معلمان فنی و حرفه ای، ضروری شده است )رسلی 1 و
دیگران، 2662 (. بنابراین معلمان فنی و حرفه ای باید دارای دانش و مهارت کارآفرینی باشند
)چوکسی 5 2660 (. زیرا کارآفرینی بهعنوان جز کلیدی آموزشهای فنی وحرفه ای به شمار ،
میآید )هیلی 0 .)1331،
برخی پژوهشهای پیشین )ازجمله پژوهشهای ذیل( نیز میتواند در این زمینه مفید
باشد:
طراحی نظام ارزشیابی عملکرد « بهعنوان نمونه عبدالهی ) 1131 (، در پژوهشی بهعنوان
مهارتهای مدیریتی و سازماندهی محیط یادگیری، ،» آموزشی مربیان آموزش فنی و حرفهای
مهارتهای عرضه مطالب در کارگاه و کلاس، مهارت های ارزشیابی یادگیری، دانش و
مهارتهای علمی، مهارتهای طراحی یا برنامهریزی تدری ، توانایی ایجاد انگیزه در فراگیران و
مهارتهای ارتباطی را بهعنوان نقشها و مسؤولیتهای مربیان معرفی نموده است.
آقائی ) 1120 ( در پژوهش خود تحت عنوان”شناسایی ویژگیهای حرفهای معلمان مدارس
آینده”، ویژگیهای شخصی و ویژگیهای حرفهای، میداند.
صلاحیتهای حرفه ای معلمان و ارائه چارچوب « نیکنامی و کریمی ) 1122 (، به موضوع
پرداخته نشان دادهاند که وض موجود صلاحیتهای معلمان مورد مطالعه در » ادراکی مناسب
1. Mohd Salleh Mahmod
2. Ahmad Nordin
3. Abdul Rahman Hashim and Gurdev Singh Buletin Intan
4. Rosli Mahmood
5. Chouksey. R.G
6. Hailey . J
تبیین چارچوب صلاحیتهای حرفه ای مربیان و استادکاران آموزش فنی و حرفه ای
48
بعد شخصیتی و اخلاقی، در سطح بالاتر از متوسط قرار دارد؛ اما در بعد آ موزشی، رفتاری،
شناختی و مدیریتی، در سطح متوسط و در بعد فناوری، توسعه حرفهای و تدری ، از وضعیت
ضعیفی برخوردارند.
جیلانی 1 استانداردهای طراحی چارچوب صلاحیت معلمان « 2616 ( در پژوهشی با عنوان (
صلاحیتهای مربیان و استادکاران را در شش حوزه دانش، مهارت، » آموزش فنی و حرفهای
اداری ، اخلاقی، اجتماعی و پاسخگویی، تقسیم نموده و برای هرکدام نشانگر هایی ارائه نموده
است.
هونگ، هورنگ، لین و چارلین 2 2662 (، درپژوهشی، بهمنظور ارائ چارچوب مناسب (
ناهماهنگی بین صلاحیت های تربیت « ، صلاحیت های حرفه ای معلمان دورة آموزش عمومی
را بررسی کردند » معلم پیش از خدمت و صلاحیت های مورد نیاز تدری معلمان ضمن خدمت
و صلاحیت های معلمان در 0 دست اصلی توانایی فکری، سیستم ارزش ها، مهارت های بین
فردی، توانایی مدیریت، توانایی های حرفه ای و ویژگی های شخصیتی دسته بندی نمودند.
هالدن و موری ) 2611 (، در جم بندی کنفران دوسالانه برنامه ریزی آموزش فنی و
حرفه ای، مدارس آموزشی دانشگاه هند شرقی، خاطر نشان کرده اند که پژوهشگران شرکت
کننده در این کنفران ، ارزیابی، آمادهسازی هنرجویان برای بازار کار، فهم و تحلیل فرایند کار،
آشنایی با تغییراتی که در یک حرفه رخ می دهد؛ را از جمله قابلیت های مورد نیازمعلمان فنی و
حرفهای می دانند.
استولت 1 ارفیت سازی برای ارتقا کارکنان آموزشی « 2660 ( در پژوهش خود با عنوان (
ویژگی های معلمان فنی و حرفه ای را فردی، ،» فنی و حرفه ای در زمینه همکاری بین المللی
حرفه ای، اخلاقی و کیفیت تدری می داند و برای هرکدام از این ویژگی ها تعاریفی ارائه نموده
است.
کاستر و همکاران 1 ،» صلاحیت های مورد نیاز معلمان و مربیان « 2665 ( در پژوهشی (
صلاحیت های معلمان را به پنج دست اصلی دانش تخصصی، ارتباطات، سازماندهی، تعلیم و
تربیت و صلاحیت رفتاری تقسیم بندی نموده اند .
1. Jailani Md Yunos
2. Hong. Jon-Chao & Jeou-Shyan Horng & Chan-Li Lin & Lih-Juan ChanLin
3. Stolte.H
4. Koster, Bob & Mieke, Brekelmans & Fred, Korthagen & Theo, Wubbels
دوفصلنامه مطالعات برنامه ریزی آموزشی / دوره چهارم/ شماره 8 / پاییز و زمستان 4936
43
اوال 1 یادگیری برای آموزش در « 2665 ( در گزارش نهایی به بانک جهانی با عنوان (
صلاحیتهای معلمان را به چهار دسته تقسیم نموده است: آمادگی جهت » جامعه دانشمحور
تدری ، تدارک محیط مناسب برای فراگیران، تدری شفاف برای یادگیری و حرفه ای عمل
کردن در محیط.
ماهازانی و همکاران ) 2616 ( در پژوهشی با عنوان توسعه صلاحیت های تجربه محور
مربیان و استادکاران آموزش فنی و حرفهای مالزی، چارچوب صلاحیتهای حرفه ای مربیان را
در سه بعد صلاحیتهای فنی )تکنیکی(، صلاحیتهای اجتماعی انسانی و صلاحیت های –
آموزشی متدولوژی تقسیمبندی نمودهاند. –
از آنجا که نوآوری در زمینه آموزش فنی و حرفه ای در کلیه زمینه های اقتصادی و
فناوری، به پیشرفت تحقیق و توسعه وابسته است )کوانر و دتریچ 2 2660 (، همچنین با توجه ،
به اینکه در خصوص تعیین صلاحیتهای مربیان، پژوهشهای چندانی انجام نگرفته است،
پژوهشهای بیشتر در این زمینه ضرورت دارد. لذا با عنایت به آنچه بیان شد هدف اساسی
مقاله حاضر تبیین چارچوب صلاحیتهای حرفهای مربیان و استادکاران آموزش فنی و حرفهای
میباشد.
به همین منظور پژوهش حاضر در پی پاسخگویی به سؤال های زیر می باشد:
1 عمدهترین ابعاد صلاحیت های مورد نیاز مربیان واستادکاران آموزش فنی و حرفه ای –
چیست؟
2 مهم ترین مؤلفه ها و گویه های صلاحیت های تخصصی حرفه ای مورد نیاز مربیان و – –
استادکاران آموزش فنی و حرفه ای کدام اند؟
1 مهمترین مؤلفه ها و گویه های صلاحیت های اخلاقی اعتقادی مورد نیاز مربیان و – –
استادکاران آموزش فنی و حرفه ای کدام اند؟
1 مهمترین مؤلفه ها و گویه های صلاحیت های شخصی مورد نیاز مربیان و استادکاران –
آموزش فنی و حرفه ای کدام اند؟
روششناسی
جامعه پژوهش کلیه کتب معتبر، پژوهشها و تحقیقات مرتبط با موضوع تحقیق، نشریات
و سایتهای اینترنتی بود که به کمک فرم فیشبرداری، بررسی شد. روش پژوهش توصیفی از
1. Avalos. Beatrice
2. Quarner.F & Dittrich .J
تبیین چارچوب صلاحیتهای حرفه ای مربیان و استادکاران آموزش فنی و حرفه ای
67
نوع تحلیل اسنادی بود، روشی که در آن گزارهها و مفاهیم بررسی شده به علاوه از استنتاج
مبتنی بر تحلیل مفاهیم و متن 1 نیز استفاده شده است )گیون 2 .)2662،
یافتهها
سؤال 4( عمدهترین ابعاد صلاحیت های مورد نیاز مربیان و استادکاران فنی و حرفهای
چیست؟
پ از مطالعات لازم تحلیل اسنادی، بررسی پژوهش ها و پرسشنامه های مرتبط،
جم آوری ابعاد و گویههای پیشین، فرایند نظرخواهی از اساتید علوم تربیتی وکارشناسان و
متخصصین آموزش فنی و حرفهای و آموزش و پر ورش در دسترس، فرایند تطا بق، تعدیل،
سازگاری و تلخیص گویهها صورت گرفت، ابعاد صلاحیتهای مورد نیاز مربیان و استاد کاران
مورد بحث در س بعد، بهصورت جدول 1 و شکل 1 استخراج و طبقهبندی گردید:
جدول 4: ابعاد صلاحیتهای مورد نیاز مربیان و استادکاران فنی و حرفهای
ردیف
ابعاد صاحبنظران و مراجع
1
صلاحیت های
تخصصی
حرفه ای
هانتلی ) 2662 (، هالدن و موری ) 2611 (، ماهازانی و همکاران ) 2616 (، مؤسسه مدیریت
،) عمومی مالزی ) 1331 ( به نقل از جیلانی ) 2616 (، هوکینگ برگ ) 2660 (، میدل) 1322
وتزل ) 1332 (، آیشک ) 2662 (، دارکینگ هاموند ) 2660 (، رانر ) 2612 (، نیچ ولدت و همکاران
،) 2665 (، گالان و دیگران ) 2661 (، عابدی کرجی بان و علی اکبری ) 1136 (، آقایی ) 1120 (
آزاد و اسماعیلی ) 1122 (، ملکی ) 1126 (، دانش پژوه ) 1125 ( و…
2
صلاحیت های
اخلاقی –
اعتقادی
یونووک ) 2661 (، هالدن و موری ) 2611 (، ماهازانی و همکاران ) 2616 (، دتریج ) 2612 (، رانر
،) 2612 (، مؤسسه مدیریت عمومی مالزی ) 1331 (به نقل از جیلانی ) 2616 (، استولت ) 2660 (
،) چوکسی ) 2660 (، هیلی ) 1331 (، نوردین) 1325 (، کانین ) 1326 (، کالهان ) 2661
،) عبدالرحمان و اینتان ) 2665 (، رسلی و دیگران ) 2662 (، صافی ) 1125 (، عبدالهی ) 1131
صادقیان ) 1123 (، ملایی نژاد و ذکاوتی ) 1122 (، ملکی ) 1126 (، هونگ و همکاران ) 2662 ( و
…) مهدصالح ) 2660
1
صلاحیت های
شخصی
، ) استولت ) 2660 (، جیلانی ) 2616 (، دتریج ) 2612 (، ملکی ) 1126 (، صادقیان ) 1123
عبدالهی ) 1131 (، آقایی ) 1120 (، ملایی نژاد و ذکاوتی ) 1122 (، هونگ و همکاران ) 2662 ( و…
1. Conceptualization
2. Given
دوفصلنامه مطالعات برنامه ریزی آموزشی / دوره چهارم/ شماره 8 / پاییز و زمستان 4936
64
شکل 9: جمعبندی صلاحیت های مربیان و استادکاران
تبیین چارچوب صلاحیتهای حرفه ای مربیان و استادکاران آموزش فنی و حرفه ای
67
بعد صلاحیتهای تخصصی حرفهای، ویژگیهایی اعم از بینش، دانش و مهارت مورد –
نیاز مربی یا استادکار از جمله تسلط بر مهارت های آموزشی و تدری )مانند تسلط بر محتوا و
ارائ آن، تعیین تکلیو، پرسش و پاسخ، روش های تدری (، آگاهی از فرایندهای شناختی و
مراحل رشد دانش آموزان، و تسلط بر فرآیند یاددهی  یادگیری )مانند مهارت در طر درس و
توانایی استفاده و کاربرد انواع روش های یاددهی  یادگیری( را شامل میشود.
بعد صلاحیتهای اخلاقی  اعتقادی نیز از اهمیت خاصی برخوردار است چنان چه
ارزش های این حوزه در تمام آداب و رفتار انسان ضروری است. این بعد حتی می تواند به
تخصص نیز منجر گردد. بهعبارتی نیروی کار با اخلاق، خود را مؤاو و متعهد به افزایش
تخصص نیز میداند. چرا که پاسخگویی از عناصر اصلی تخصص نیز هست )مؤسسه مدیریت
عمومی کشور مالزی، 1331 (. حوزه اخلاق که در این پژوهش موردنظر قرار گرفته است، بیش از
آنکه به مفهوم خلق و خوی فرد باشد، به اخلاق حرفهای مربوط میشود.
بعد صلاحیت های شخصی نیز به منش ها و ویژگی های فردی و شخصیتی مربیان و
استادکاران اشاره دارد. صلاحیت شخصی از اهمیت خاصی برخوردار است؛ چرا که شخصیت
انسانها همواره بر رفتار شغلی آنان نیز تأثیرگذار است.
سؤال 7( مهم ترین مؤلفهها و گویه های صلاحیت های تخصصی حرف های مورد نیاز –
مربیان و استادکاران فنی و حرفهای کداماند؟
پ از مطالعات لازم و مراحل ذکر شده، در نهایت سه مؤلفه و 13 گویه در این رابطه به
صورت جدول 2 شناسایی و طبقهبندی گردید.
مؤلفه دانش: شامل مجموعه آگاهی ها و مهارتهای ذهنی است که معلم را در شناخت،
تجزیه، تحلیل و بررسی مسائل و موضوعات مرتبط به تعلیم و تربیت توانا می سازد. این مؤلفه
میتواند شامل شناخت دانش آموز، محتوا، آگاهی از روش های تدری و … می باشد )هانتلی،
2660 (. از آن جهت مؤلفه دانش حائز اهمیت است که بدون داشتن دانش لازم، سایر
صلاحیتهای معلم بیفایده می باشد. نشانگرهای این مؤلفه در پنج گویه مطابق جدول 2 بیان
گردیده است. این گویهها به مواردی از قبیل توانایی علمی، اطلاعات به روز، آگاهی از
استانداردها، و نیز تجربه مربیان و استادکاران، دلالت داردکه می توان آن ها را نشانگرهای
مناسبی جهت ارزیابی سطح دانش مربیان و استادکاران، در بعد دانش محسوب نمود. دانش
همواره در حال تغییر و تحول است و یک مربی باید از تغییر و تحولات دانش مرتبط با فعالیت
دوفصلنامه مطالعات برنامه ریزی آموزشی / دوره چهارم/ شماره 8 / پاییز و زمستان 4936
69
خود اطلاع داشته باشد تا بتواند متناسب با نیازهای روز مراکز صنعتی، تدری نماید )سازمان
.) جهانی کار، 1103
مؤلفه بینش: بهعنوان دومین مؤلفه از صلاحیتهای تخصصی حرفهای بیان شده است. –
این مؤلفه به دیدگاه و وسعت دید مربی مربوط میشود. هرچند بینش و دیدگاه معلم در تمام
جریان آموزش و تدری مؤثر است؛ با این حال در این پژوهش این مؤلفه به عنوان یکی از
مؤلفههای صلاحیتهای تخصصی حرفهای طبقهبندی شده است. گویههای ارائه شده اهمیت –
این مؤلفه را به وضو نشان میدهند چنانچه درک اهمیت شغل و مهارت خود، امید داشتن
به بهبود برنامه درسی مهارت آموزی، خوش بینی و کاربردی دانستن مطالب آموزشی، اطمینان
به استعداد دانشآموزان از موارد مهمی هستند که میتواند از ویژگیهای مربیان و استادکاران
خوشبین و امیدوار و درعین حال نشانگرهای مناسبی جهت ارزیابی دیدگاه و بینش آنان در
امرآموزش باشدکه در گویههای حاضر به آن توجه شده است.
مؤلفه توانش: به مهارتها، صلاحیت و توانایی های علمی معلمان، در فرآیند یاددهی –
یادگیری مربوط می شود )ملکی، 1126 (. بهعنوان نمونه یک مربی یا استادکار توانمند باید بتواند
امکانات موجود بهطور مناسب به کار گیرد، از نرمافزارها و وسایل کمک آموزشی به طور مؤثر
استفاده نماید، شیوههای مناسب تدری را بهکار گیرد همچنین باید بتواند میزان یادگیری
دانشآموزان را با توجه به استانداردهای آموزشی ارزیابی نماید.
جدول 7: مؤلفهها و گویه های صلاحیت های تخصصی  حرفه ای مورد نیاز مربیان و
استادکاران فنی و حرفهای