پرسشنامه مدرسه اجتماعی (نوروزی وند و همکاران، 1400)

مدارس اجتماعی یکی از مصادیق مدارس باز هستند که به دلیل اهمیت خود پذیرای برنامه های درسی و کمک آموزشی، پرورشی، فراغتی و حتی اجتماعی می باشند. دیوارهای بلند مدرسه و فضاهای یکنواخت کلاس سنتی نمی تواند بستر مناسبی برای شکل گیری مدارس اجتماعی باشد. چنین مدارسی در کنار فعالیت آموزشی متعارف، فعالیت متنوع و امکانات خود را با محله به اشتراک گذاشته و امکانات کمک آموزشی، فضای سبز، زمین ورزش، سالن اجتماعات و حتی کلاس خود را در ساعات تعطیلی مدرسه در اختیار دیگر گروه های اجتماعی قرار می دهد. البته این تعامل دو طرفه بوده و از سوی دیگر امکانات محله ای مانند کتابخانه و بوستان محله تحت شرایطی در اختیار مدرسه قرار می گیرند. در حالی که آموزش رسمی در فضاهای بسته صرفاً بخشی از حواس کودک را فعال می کند، یادگیری فعال در محیط های بیرونی نسبت به محیط های بسته، تمام ابعاد رشد کودک را برمی انگیزد. در نگرش های نوین آموزشی، تعلیم در جستجو و کشف تفسیر شده و محیط تعلیم و تربیت از امکانات، لوازم و انگیزه های کنجکاوی، تحقیق و کاوش سرشار می شود تا آموزش از فضای بسته کلاس به حیاط و فضای باز گسترش یافته و فضای باز کارکردی چون کلاس می یابد. آموزش موضوعات محیطی نظیر حفظ سرمایه ها و میراث طبیعی و فرهنگی و تاریخی و آموزش مفاهیم شهروندی و مشارکت اجتماعی در بستر فضاهای باز و اجتماعی بسیار خلاقانه تر و موثرتر صورت می گیرد. مدارسی که در طرح کالبدی یا برنامه درسی از طبیعت بهره گرفته اند امکان کاوش، جستجو، تجربه، بازی و در نتیجه رشد شناختی را بهتر فراهم می کنند. در چنین مدارسی بازی های جمعی و پویا، امکان پذیر شده و کودکان به مشارکت گروهی و در نتیجه رشد توانایی و مهارت اجتماعی تشویق می شوند. رشد خلاقیت محیطی در ارتباط کودک با فضاهای طبیعی و بکر محقق می شود و این فضاها حس شهودی کودکان را فعال می کنند.