مقیاس نگرش به واکسن (صفاری نیا و همکاران، 1400)

این پرسشنامه استاندارد از نوع فایل ورد و به همراه تمامی اطلاعات مربوط به نمره گذاری، تفسیر، روایی و پایایی و … در قالب جداول زیبا و آماده تکثیر ارائه گردیده است. پس از پرداخت موفق می توانید به صورت آنلاین اقدام به دانلود فایل مربوطه بپردازید.

هدف: ارزیابی نگرش افراد به واکسن از ابعاد مختلف (مسئولیت جمعی، اعتماد، موانع و محدودیت، سود و زیان، خطرپذیری)

تعداد سوال: 25

تعداد بعد: 5

شیوه نمره گذاری: دارد

تفسیر نتایج: دارد

روایی و پایایی: دارد

منبع: دارد

نوع فایل: Word 2007

همین الان دانلود کنید

قیمت: فقط 5500 تومان

خرید فایل نهایی کردن خرید مورد به سبد خرید اضافه شد

نگرش[1]  در روانشناسی اجتماعی به ارزیابی یک موضوع گفته می شود که در یک طیف از بسیار منفی تا بسیار مثبت متغیر است ( مینسون و مدیسون[2] ، 2021)، یک سازه روانشناختی پیچیده و منحصر به فرد در هر شخص که به صورت اکتسابی از راه تجربیات فردی و الگو برداری به دست می آید(پرلوف[3]،2018 ). نگرش ترکیبی از باور‌ها و هیجان‌هایی است که باعث می شود ، شخص مفاهیم مختلف را  به شیوه های متفاوت ارزیابی کند و در نتیجه پیش‌بینی یا هدایت اعمال یا رفتارهای آینده را بر عهده می‌گیرند. نگرش معطوف به یک شیء، شخص، رویداد یا موقعیت است، که معمولاً حاوی یک فرایند ارزشیابی و دارای ثبات و دوام قابل توجهی است( راکر[4]،2020). نگرش از سه مؤلفه تشکیل شده است که عبارتند از مؤلفه شناختی که باورها ، افکار هر فرد نسبت به موضوع خاص را نشان می دهد، مؤلفه هیجانی نگرش شامل هیجان‌هایی است که هر فرد نسبت به موضوع دارد و در نهایت مؤلفه رفتاری که با توجه به باورها و هیجانهای نگرش شکل می گیرد، افراد نگرش فعلی خود را از تجارب رفتاری قبلی خود به دست می‌آورند(روبن، دانلادی، آکوای صالح و اجمبی[5]، 2021).

نگرش باعث هدایت رفتارهایی مانند رفتارهای حافظ سلامت، حفاظت پایدار از محیط زیست ، رفتارهای مصرف کننده و انتخاب های سیاسی افراد می شود(ورپلانکن و اوربل[6]،2021).

از جمله نظریه‌های مرتبط با نگرش، نظریه رفتار برنامه ریزی[7] شده است که در روانشناسی اجتماعی از اهمیت بالایی برخوردار است . این نظریه وقوع یک رفتار ویژه را پیش بینی می‌کند؛ مشروط بر اینکه فرد قصد انجام آن را داشته باشد. طبق این نظریه، قصد انجام یک رفتار توسط سه عامل نگرش نسبت به رفتار، هنجارهای ذهنی و کنترل رفتاری ادراک شده پیش‌بینی می‌شود(گیبسون، مگنان،کرامر وبرایان[8]، 2021). در نظریه رفتار برنامه ریزی شده افراد براساس نگرش‌ها هنجارها، فشارهای اجتماعی ( هنجارهای ذهنی) و تجربیات قبلی خود، قصد رفتاری می کنند و در نهایت رفتاری را انتخاب و انجام می دهند. نگرش در این نظریه باعث می‌شود که با توجه به مطلوب بودن، خوشایندی، مفید یا لذت‌بخش آن؛ که به قضاوت فرد در مورد اثرات و پیامدهای رفتار بستگی دارد رفتاری را انجام می دهد(تنن بام و اکلاند[9]،2020).

طبق نظریه رفتار برنامه ریزی شده نگرش در انجام رفتارهای حافظ سلامت نقش مهمی دارد(گیبسون، مگنان، کرامر و برایان،2021). از جمله رفتارهای حافظ سلامت ، اقدام به موقع جهت واکسیناسیون است(ورپلانکن و اوربل،2021). واکسیناسیون یکی از برجسته ترین دستاوردهای بهداشت عمومی در جهان محسوب می شوند، که علاوه بر ریشه کن کردن برخی بیماری ها از جمله فلج اطفال ، منجر به کاهش مرگ و میر و جلوگیری از شیوع بیماری های عفونی می شود. واکسن ها علاوه بر محافظت مستقیم از افرادی که واکسینه شده اند، از عوارض جانبی بیماری جلوگیری می کند و میزان بالای واکسیناسیون ، حفاظت غیرمستقیم را برای کل جامعه یا ایمنی گله[10] ایجاد می‌کند( فواد السید،2021).

علی رغم تولید انواع واکسن های ایمن ( کاستانزو،جیگیلیو و روویلو[11]، 2021؛ سلوئی و هبورن[12]،2010) جهان با یک چالش مهم در برنامه ریزی و اجرای واکسیناسیون، مواجه است که واکسن هراسی[13] نام دارد. بر اساس تعریف سازمان بهداشت جهانی ، واکسن هراسی به معنای عدم پذیرش یا تأخیر در تزریق واکسن با وجود در دسترس بودن آن است (گزارش سازمان بهداشت جهانی،2014). در سال 2019، واکسن هراسی جزء ده مورد تهدیدات بهداشتی جهانی اعلام شد (گزارش سازمان بهداشت جهانی،2019).

واکسن هراسی نوعی رفتار مبتنی بر تصمیم گیری است (فواد السید،2021). الگوهای متعددی در ارتباط با واکسن هراسی وجود دارد . در نظریه تصمیم گیری والدگری[14] ، اعتقاد بر این است که هر فرد در حین تصمیم گیری در مورد تزریق واکسن مانند یک والد برای فرزندش نگران است و 5 نگرش عمده دارد ، این نگرش‌ها عبارتند از حامیان واکسن، همزیستی با سایرین، حامیان سلامت، پرستاران و افراد نگران( گاست، براون، ویور، هیبا، شیدلی و نواک[15]،2005) . بنین و همکارانش، در مطالعه خود به چهار نگرش نسبت به واکسن رسیدند. دسته اول پذیرنده‌ها که با واکسیناسیون موافق بودند و شکی نسبت به کارایی آن نداشتند، مترددین که واکسیناسیون را پذیرفتند اما نگرانی های در این باره داشتند، متأخرین که که عمداً واکسیناسیون را به تأخیر می اندازند یا فقط برخی از واکسن‌ها را انتخاب می‌کنند و انصراف دهندگان که به صورت کلی از واکسیناسیون امتناع می کنند(بنین، ویزلر شر، کالسون،شاپیرو و هولم[16]،2005).

با بررسی این الگوها می توان به این نتیجه رسید که دسته بندی کردن عوامل نگرش به واکسن دشوار است زیرا این نگرش ریشه در تمایلات فردی و تأثیر متقابل و پیچیده عواملی مانند شرایط اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و شخصی در یک تصمیم گیری دارد . وقتی صحبت از واکسیناسیون به میان می آید، دستیابی به تصویر روشنی از طیف نگرش های احتمالی در مورد واکسیناسیون دشوار است. این تعدد عوامل منجر به نتایج متفاوتی در پژوهش های مختلف شده است. متخصصان روان شناسی اجتماعی و سلامت اجتماعی در تلاش برای ترغیب رفتار پیشگیری و توسعه واکسن در کشورها می باشند و تناقض در نتایج مطالعات آنها را با مشکلات متعددی در برنامه ریزی ها روبه رو می کند.

در پژوهشی فواد السید به بررسی عوامل مؤثر بر واکسن هراسی در رابطه با واکسیناسیون کووید-19 پرداخت و به این نتیجه رسید که بافت اجتماعی، فرهنگی و تاریخی غالب در هر جامعه، رسانه اطلاعات جمعی، سیاست‌های بهداشت عمومی در واکسیناسیون، ایمن و مؤثر بودن واکسن ها و ویژگی های شخصیتی بر نگرش به واکسن مؤثر هستند( فواد السید،2021).

بندائو، پلاگ، برانو پتزولد، استرول در مطالعه ای در کشور آلمان به این نتیجه رسیدند که تمایل به تزریق واکسن با اضطراب و ترس از بیماری رابطه مثبت دارد، همچنین شهروندانی که دارای اضطراب اجتماعی و مشکلات اقتصادی بودند واکسن هراسی داشتند ولی رابطه بین ابتلا به افسردگی و واکسن هراسی معنادار نبود( بندائو، پلاگ، برانو پتزولد، استرول[17]،2021).

در پژوهش کارلسون و همکاران این نتیجه حاصل شد که به هر میزان ادراک افراد از خطر بیماری بیشتر باشد و اعتماد بیشتری به ایمن و موثر بودن واکسن دارند به احتمال بیشتری واکسن می‌زنند(کارلسون، سووری، لواندوسکی، کارلسون، کارلسون، نولوی، کاروکیوی، لیندفج و آنتفولک[18]،2021). همچنین خانکه و همکاران در یک پژوهش کیفی به بررسی عوامل مؤثر بر نگرش به واکسیناسیون کووید -19 در شهر تهران پرداختند که علاوه بر عوامل جمعیت شناختی مانند سن، طبقه اجتماعی، اقتصادی و جنسیت عواملی مانند اعتماد ناکافی به عملکرد دولت و مقامات وزارت بهداشت، عدم اطمینان در مورد اثربخشی واکسن ، احساس عدم نیاز به واکسن و توانایی مراقبت از خود می باشد(خانکه و همکاران[19]،2021) . لیو، وانب،وو، دانب، ژانگ، دید ولیو در پژوهشی به این نتیجه رسیدند که نگرش افراد به واکسن به سه دسته حامیان واکسن، افراد هراسان از واکسن و افراد مخالف واکسن تقسیم می‌شود ، افرادی که در طبقات پایین اجتماعی اقتصادی قرار دارند دارای دو نگرش حامیان واکسن یا مخالف واکسن هستند ، افرادی که سابقه ابتلای شدید به بیماری کرونا را دارند، مخالف تزریق واکسن هستند و افرادی که اعتماد زیادی به مسئولان بهداشت دارند و واکسن‌ها را مؤثر و ایمن می دانند حامی واکسن هستند( لیو، وانب، وو، دانب، ژانگ، دید ولیو[20]، 2021).

  هاولادر و همکاران در پژوهشی که در شبه قاره هند انجام دادند به این نتیجه رسیدند که عواملی مانند اعتقاد به ایمن و مؤثر بودن واکسن، نگرانی های مرتبط با بیماری، ادراک خطر بیماری ، در دسترس بودن انواع واکسن و اجباری بودن تزریق با تمایل به تزریق واکسن همبستگی مثبت دارد( هاولادر و همکاران[21]، 2021). در پژوهشی چهار عامل را در واکسن هراسی مؤثر می دانند، این عوامل عبارتند از بی اعتمادی به مزایای واکسن، نگرانی در مورد اثرات جانبی پیش بینی نشده واکسن، نگرانی در مورد سودجویی تجاری، و ترجیح مصونیت طبیعی( نومارا و همکاران[22]،2021؛پل، استپتو و فانکورت[23]،2020).لاز، براون و استراچینر هیجان پایه نفرت را عامل اساسی در واکسن هراسی معرفی کردند، این هیجان به واسطه عامل روان‌شناختی محدود شدن آزادی، تفکر توطئه و واکنش روانی به عنوان متغییر های میانجی بر تمایل افراد به واکسن مؤثر است( لاز،براون و استراچینر[24]، 2019).

در 11 مارس 2020، سازمان جهانی بهداشت (WHO) شیوع بیماری ویروسی به نام کرونا  (COVID-19) به عنوان یک بیماری همه گیر جهانی را اعلام کرد. این بیماری به سرعت در جهان گسترش یافت (گزارش سازمان جهانی بهداشت،2020). در حال حاضر 222 کشور در جهان تحت تأثیر COVID-19 قرار گرفته است. طبق آخرین آمار رسمی سازمان جهانی بهداشت، تا 19 نوامبر 2021، بیش از 255،324،963 میلیون نفر به این ویروس مبتلا شده اند و 5،127،696 مرگ ناشی از COVID-19 گزارش شده است. تا این تاریخ در ایران بیش از 6،057،893 مورد آلوده و 128،531 مورد مرگ و میر مربوط به COVID-19 ثبت شده است (گزارش سازمان جهانی بهداشت، 2021). در این وضعیت دشوار و تلخ، یکی از نشانه های مثبت تاب آوری انسان ابداع واکسنی ایمن و مؤثر در همان سال شروع پاندمی بوده است(هاکو و پنت[25]، 2020). علی رغم ابداع واکسن و در دسترس بودن همگانی آن برای افراد جامعه، اما هنوز تعداد زیادی از افراد تمایلی به تزریق آن ندارند . بالاترین میزان پذیرش واکسن کووید-19 متعلق به اکوادور (97.0%)، مالزی (94.3%)، اندونزی (93.3%) و چین (91.3%) و کمترین میزان متعلق به کویت (23.6%)، اردن (28.4%)، ایتالیا (53.7%)، روسیه (54.9%)، لهستان (56.3%)، ایالات متحده (56.9%) و فرانسه (58.9%) است (سلام[26]، 2021). این میزان در ایران طبق پژوهش خانکه و همکاران 84% برآورد شده است (خانکه و همکاران،2021).